Muzułmanie nie praktykują tylko podczas weekendów lub czasu świąt; religia jest raczej stałym elementem życia codziennego. Islam jest zorganizowany w sposób duchowy i moralny, biorący pod uwagę wrodzone potrzeby i pragnienia ludzkie. Te założenia islamu pochodzą z Koranu i autentycznych tradycji Proroka Muhammeda, znanych jako Sunna. Te dwa źródła objawienia są przewodnikiem, lub podręcznikiem życia.
.Chociaż, może w pierwszej chwili wydawać się to dość dziwną analogią; porównajmy wskazówki życiowe islamu z instrukcji dołączoną do komputera. Wyobraź sobie zakup nowego laptopa, nigdy wcześniej nie widząc żadnego postępu technologicznego ostatnich kilku dekad. Czy wiedziałbyś, gdzie jest przycisk włączania / wyłączania? Jeśli udało Ci się włączyć komputer czy wiedziałbyś jak o niego dbać, jak przywracać system, jak należy uruchomić skanowanie antywirusowe, czy w ogóle go konserwować? Bez instrukcji, komputer byłby nie wiele więcej niż bezużytecznym kawałkiem technologii.
Projektanci komputerowi zaprojektowali również instrukcję lub przewodnik, wiedząc, że bez szczegółowych instrukcji komputer nie zostanie wykorzystany w najlepszy sposób, lub do tego do czego został zaprojektowany. Technologia zwykle przychodzi z poręczeniami i gwarancjami, które stają się bezużyteczne, chyba że użytkowana jest zgodnie z instrukcjami. Dlatego też ponieważ chcemy jak najlepiej wykorzystać i wziąć to co najlepsze z naszej drogiej technologii – czytamy instrukcje i postępujemy zgodnie ze wskazówkami.
.Islam oferuje również specjalny zestaw instrukcji które posiadają gwarancję, obietnicę wiecznego Raju. Nie ma „spożyć przed” dniem tej gwarancji i pozwala na jej nieograniczone rozciąganie się. Jeśli popełnisz błąd lub ‘klikniesz” niewłaściwy przycisk instrukcja wyraźnie doradzi ci, w jaki sposób poprawić i przywrócić normalność. Bóg stworzył ludzkość i zaprojektował w konkretnym celu czczenia Go i wysyłał Proroków i Posłańców z konkretnymi wskazówkami, aby nasze zadanie stało się łatwiejsze. Jednakże bez Bożego przewodnictwa po życiu, ludzie mogą się zagubić i dryfować w świecie, który nie ma zbyt wiele sensu, lub oferować prawdziwe bezpieczeństwo i zadowolenie.
Tradycje Proroka Muhammeda uczą nas pielęgnować dobre zdrowie i dostrzegać prawdziwą wartość jako jednego z niezliczonych dobrodziejstw Bożych.
„Oto ogłosił wasz Pan: „Jeśli będziecie wdzięczni, to Ja obdarzę was więcej; a jeśli nie będziecie wdzięczni, to, zaprawdę, Moja kara będzie straszna!”(Koran, 14: 7)
Holistyczne podejście do zdrowia islamu obejmuje traktowanie naszych ciał z szacunkiem i odżywiania go, nie tylko wiarą, ale także nakazanym/legalnym, odżywczym jedzeniem. Większą część życia zgodnie z instrukcjami Stwórcy jest realizowanie odpowiedniej diety. Wybór zdrowej żywności i unikanie niezdrowej jest niezbędne dla dobrego zdrowia. Bóg mówi w Koranie
„O wy, którzy wierzycie! Jedzcie dobre rzeczy; którymi was obdarzyliśmy, i dziękujcie Bogu, jeśli Go czcicie! ” (Koran 2: 172), „O ludzie! Jedzcie z tego, co jest na ziemi dozwolone i dobre, i nie chodźcie śladami szatana! Zaprawdę, on jest dla was wrogiem jawnym! ” (Koran 2: 168).
Koran zawiera wiele wersów – porad na temat zdrowego odżywiania, które odnoszą się do wzajemnych powiązań zdrowia fizycznego i duchowego. Zachęcanie do jedzenia tylko dobrej i czystej żywności jest często połączone z ostrzeżeniami, aby pamiętać o Bogu i unikać Szatana. Zdrowe jedzenie nie tylko zaspokaja głód, ale również ma wpływ na to jak dobrze czcimy/wyznajemy naszą wiarę.
”O ludzie! Jedzcie z tego, co jest na ziemi dozwolone i dobre, i nie chodźcie śladami szatana! Zaprawdę, on jest dla was wrogiem jawnym! „(Koran 2: 168).
Jeśli ktoś ma obsesję na punkcie żywności lub dogadza sobie niezdrowym jedzeniem lub fast foodami, może on stać się słaby fizycznie lub być oderwany od swojego pierwotnego celu służenia Bogu. Z drugiej strony, jeśli ktoś koncentruje się wyłącznie na duchowym dążeniu i zaniedbuje zdrowie i prawidłowe odżywianie, urazy lub choroba osłabiają go i również będzie to skutkować niepowodzeniem w prawidłowym i obowiązkowym oddawaniu czci. Przewodnictwo znajdujące się w Koranie i tradycje Proroka Muhammada radzą ludziom aby utrzymywać równowagę pomiędzy tymi dwoma skrajnościami.
Zdrowa dieta jest zrównoważona z mieszaniną wszystkich pokarmów, które Bóg przygotował dla Swojego stworzenia. Różnorodność zaspokaja wszystkie potrzeby organizmu na węglowodany, minerały, witaminy, białka, tłuszcze i aminokwasy. Liczne wersety Koranu wspominają żywność, którą Bóg przygotował dla nas, aby karmić i wyżywić nasze ciało. Nie jest to wyczerpująca lista wymagań żywieniowych lecz raczej ogólna idea rodzajów żywności, które utrzymują zdrowe ciało i zapobiegają chorobom.
„On stworzył dla was zwierzęta, które dostarczają wam ciepła i innych korzyści; i z nich wy się żywicie. ” (Koran, 16: 5)
„To On podporządkował morze, abyście jedli z niego świeże mięso i abyście wydobywali z niego ozdoby, które nosicie. I widzisz okręty prujące fale, abyście mogli poszukiwać Jego dobroci. Być może, będziecie wdzięczni! ” (Koran 16: 14)
„Przez nią Bóg sprawia, iż rosną dla was zasiewy, drzewa oliwne, palmy i winna latorośl oraz wszelkiego rodzaju owoce. Zaprawdę, w tym jest znak dla ludzi, którzy się zastanawiają! ” (Koran 16:11)
„Zaprawdę, macie pouczający przykład w waszych trzodach! My poimy was tym, co jest w ich wnętrznościach, między pokarmem strawionym a krwią – mlekiem czystym, przyjemnym dla pijących. „(Koran 16: 66)
” Następnie jedzcie ze wszystkich owoców i chodźcie pokornie drogami swego Pana!” Z wnętrzności ich wychodzi napój różnego koloru, w którym ludzie znajdują uzdrowienie. Zaprawdę, w tym jest znak dla ludzi, którzy się zastanawiają! „(Koran 16:69)
„On jest Tym, który sprawił, iż wyrosły ogrody mające drewniane kraty, nie mające ich; I drzewa palmy daktylowej, i zboża dające różne pożywienie, I drzewa oliwne, i drzewa granatu, podobne do siebie i niepodobne. Jedzcie z ich owoców, Kiedy one owocują … „(Koran 6: 141)
„… i wyprowadziliśmy z niej ziarno, które oni jedzą.” (Koran 36:33)
Bóg zaopatrzył nas również w listę produktów, które są zabronione i oprócz tego wszystko inne uważane jest za legalne.
.„Zakazane wam jest: padlina, krew i mięso świni; to, co zostało poświęcone na ofiarę w imię czegoś innego niż Boga…” (Koran 5: 3) „. … i odurzające” (Koran 5: 91-92)
Podczas, gdy słodycze i junk food (żywność która ma niską wartość odżywczą) nie są zabronione muszą być spożywane z umiarem jako część zbilansowanej diety, zaprojektowanej w celu utrzymania optymalnego stanu zdrowia. Wiele z najczęstszych chorób przewlekłych w dzisiejszych czasach pochodzi z niezdrowych nawyków żywieniowych. Choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość i depresja wszystkie zostały powiązane z nieodpowiednimi dietami. Tradycje Proroka Muhammeda chwalą umiar jako sposób na utrzymanie dobrego stanu zdrowia i Koran podkreślił konieczność znalezienia równowagi między wszelkimi skrajnościami.
Prawdziwi wierzący potrzebują zdrowego ciała i umysłu, aby wielbić Boga we właściwy sposób. Aby zachować trzeźwy umysł, czyste serce i zdrowe ciało szczególną uwagę należy zwrócić na stan zdrowia. Serce i umysł są odżywiane przez wspominanie Boga i wielbienie prowadzone w sposób prawidłowy, a ciało jest odżywiane poprzez uczestnictwo w dobrej i prawidłowej/nakazanej żywności, w którą Bóg nas zaopatrzył. Baczenie o prawidłową dietę i odżywianie jest częścią całościowego systemu ochrony zdrowia występującego w islamie.
Islamskie dziedzictwo intelektualne w pełni rozpoznało zdrowie psychiczne i odegrało aktywną rolę w kultywowaniu dobrego samopoczucia psychicznego — począwszy od Proroka i jego towarzyszy (RAA) po inspirujących uczonych muzułmańskich, którzy za nim podążali. Skąd więc wzięła się koncepcja wstydu w związku z problemami ze zdrowiem psychicznym?
Albo przekonanie, że wierzący jest niezwyciężony i tylko wiara uchroni go przed zmaganiem się z chorobą psychiczną? Jak te pomysły wpłynęły na naszą ummę? Co nas czeka? W tym artykule badamy każde z tych pytań z perspektywy historycznej i islamskiej, próbując pogodzić bogate dziedzictwo intelektualne islamu z przeszłości z wyzwaniami zdrowia psychicznego teraźniejszości i przyszłości.
Cierpienie i zdolność zdrowienia: jak Prorok Muhammad (sallallahu alayhi łasallam) radził sobie z emocjonalnymi trudnościami?
Nierzadko słyszy się, jak niektórzy muzułmanie mówią: „Muzułmanin nie może być dotknięty depresją” lub „depresja jest wynikiem słabej wiary; wszystko, co musisz zrobić, to się modlić”. Aby uzasadnić to stanowisko, niektórzy ludzie używają ajatów takich jak: „Zaprawdę, ci, którzy wierzą, czynią dobro, odprawiają modlitwę i płacą jałmużnę, otrzymają nagrodę od swego Pana i nie będzie dla nich strachu, ani nie będą się smucić.”
Ten ajat był jednak rozumiany przez wczesnych muzułmanów jako odniesienie do stanu wierzących w życie ostateczne. Na przykład Imam al-Ṭabarī wspomina „nie bójcie się o wierzący w życiu ostatecznym; Bóg jest z nich zadowolony i udziela im zbawienia i łaski, nie będą się smucić z powodu tego, co stracili na tym świecie”.
Ibn Kathir zgadza się z al-Tabari: „Wierzący się nie boją co ma nadejść w Dniu Zmartwychwstania ani nie odczuwają smutku co pozostawili na tym świecie”.
Ten świat jest miejscem prób a powiedziane jest w Koranie, że wierzący mogą spodziewać się zmartwień w bogactwie i w sobie (tj. w ich zdrowiu), ze strachem, głodem i utratą własności, życia i upraw. Mówi się nam również, że zostaniemy poddani próbom w przyjemnościach życia.
Testy te dotyczą całej ludzkości, w tym najlepszych z nas (proroków). W rzeczywistości Prorok nauczał nas, że Bóg testuje tych, których kocha najbardziej, aby wzmacniać ich i pielęgnować w nich wytrwałość, odporność i wdzięczność.
Sa’d powiedział, że kiedy Proroka zapytano, którzy ludzie doświadczyli największe próby odpowiedział: „Prorocy, a następnie ci, którzy podążają ich ścieżką.” Człowiek cierpi proporcjonalnie do swojej wiary; jeśli są mocni w wierze, ich próba wzrasta, ale jeśli w ich wierze jest słabość, ich próba jest dla nich lżejsza i trwa, dopóki nie będą chodzić po ziemi [prawie] nie mając grzechu”.
Prorocy (których wiara i zaufanie do Allaha są niezrównane) doświadczyli intensywnych wyzwań emocjonalnych. Prorok Muhammad jest dowodem tych zmagań. W odporności, którą wykazywał jest dla nas lekcja, abyśmy nie poddali się podobnym wyzwaniom. Na przykład Prorok Muhammad doświadczył tak głębokiego smutku podczas trwającej rok żałoby, że kronikarze nazwali ten okres „rokiem smutku.” Jego smutek pogłębił ogromny nacisk finansowy na niego i jego zwolenników spowodowany przez bojkot społeczno-ekonomiczny Kurejszytów. Odczuł także ból, gdy niewierzący odrzucili jego przesłanie: „Być może wtedy [O Proroku] zasmucisz się na śmierć z powodu ich odmowy, jeśli oni [w dalszym ciągu] nie wierzą w twoje posłannictwo.” Co ważne, Allah (SWT) wezwał go do podjęcia kroków w celu radzenia sobie z tym żalem: „Nie smuć się więc na śmierć z ich powodu.[O Proroku].”
Częścią radzenia sobie z żałobą w jego życiu było obejmowanie i uznawanie swoich emocji. Obserwując, jak jego syn Ibrahim bierze ostatni oddech, Prorok Muhammad zademonstrował, jak ważne jest ostrożne wypowiadanie słów i skupienie się na pogodzeniu się z rzeczywistością i zaakceptowaniu woli Allaha (SWT) z zadowoleniem i uzdrowieniem. Ze łzami spływającymi po jego policzkach, powiedział: „Rzeczywiście, oczy ronią łzy, a serce odczuwa smutek. Jednak nie mówimy nic poza tym, co się podoba naszemu Panu. Twoje odejście, o Ibrahimie, z pewnością pozostawia nas wszystkich głęboko zasmuconych.” Uczył także holistycznego podejścia do leczenia, w tym dostępu do duchowych środków zaradczych (takich jak świadome pamiętanie o Allah, przekształcenie poznawcze w świetle Woli Bożej oraz specjalne prośby w chwilach niepokoju i smutku), regulowanie naszych emocji i dbanie o nasze ciała. Na tym jednak nie poprzestał.
Kiedy jeden z członków rodziny Ajszy (RAA) umierał, zbierała swoich bliskich krewnych i przyjaciół i prosiła o garnek talbiny (zupa zrobiona przez dodanie mleka i miodu do suszonego proszku jęczmiennego) i trochę tharid (danie zrobione z mięsa i chleba). Potem mówiła im: „Jedzcie, bo słyszałam, jak Wysłannik Allaha mówił: „Talbina uspokaja serce pacjenta i łagodzi część jego smutku’”. Aisza (RAA) rozpoznała, że jej najbliżsi cierpieli z powodu żałoby i zaoferowała im fizyczne leczenie emocjonalnego cierpienia. Znana była również z używania talbiny w leczeniu psychozy wywołanej lękiem i żałobą.
Należy tutaj zauważyć, że talbina była uważana za formę uzdrawiania z pewnymi korzyściami leczniczymi do stosowania w połączeniu z lekami duchowymi – ilustrującą holistyczną naturę islamskiego uzdrawiania. Opisując talbinę, Prorok powiedział: „Wzmacnia serce pogrążonego w żałobie i usuwa [część] smutku w sercu chorej osoby, podobnie jak ktoś z was usuwa kurz z twarzy poprzez umycie jej wodą.”
Chociaż talbina można sklasyfikować jako formę medycyny naturopatycznej, Prorok zachęcał towarzyszy do poszukiwania wszelkich dostępnych form leczenia: „Szukajcie lekarstw, słudzy Boga, bo Bóg umieścił lekarstwo na każdą dolegliwość, na którą dozwolił, z wyjątkiem starości/śmierci.”
Mówi się, że to między innymi, zachęciło wczesnych badaczy muzułmańskich do poszukiwania dostępnych dla nich rozwiązań medycznych, katalizując powstanie medycyny islamskiej (która obejmowała również aspekty medycyny galenowej), a także al-ṭibb al- nabawi (medycyna prorocza, odrębna dyscyplina oparta na proroczych powiedzeniach i środkach zaradczych). W ten sposób Prorok Muhammad położył podwaliny pod to, co miało stać się bogatą islamską tradycją dbania o zdrowie psychiczne w kolejnych pokoleniach.
Warto tutaj dodać, że muzułmanie często opóźniają poszukiwanie leczenia, ponieważ problemy ze zdrowiem psychicznym przypisują różnym zjawiskom, w tym złemu oku (ḥasad lub nathlah), opętaniu przez istoty nadprzyrodzone, takie jak demony (jinn) i magię (siḥr). Wielu uczonych muzułmańskich (np. Ibn Taymiyyah) twierdzi, że są to prawdziwe zjawiska, które mogą wpływać na zdrowie psychiczne i duchowe. Jednak „nie wszystkie problemy ze zdrowiem psychicznym są związane z przyczynami nadprzyrodzonymi.” Jak wspomniano powyżej, prorocze ramy zachęcają muzułmanów do poszukiwania duchowych, psychologicznych i leczniczych form leczenia, które są dla nich dostępne.
Dziedzictwo Proroka trwa: Zrozumienie i troska o zdrowie psychiczne w VII-XV wieku
Przez lata po śmierci Proroka Muhammada, tradycja uznawania i dobrego samopoczucia psychicznego była kontynuowana w pracach muzułmańskich uczonych, którzy czerpali z nauk Proroka i wcześniejszych cywilizacji. Muzułmańscy i niemuzułmańscy uczeni zgromadzeni w islamskiej stolicy wiedzy w Bagdadzie wspólnie pracowali nad zachowaniem i tworzeniem wiedzy związanej z ludzką psychiką.
W swoim dążeniu do zrozumienia jaźni (nafs), duszy (rūḥ), umysłu (ʿaql) i psychiki szerzej, uczeni podążali zazwyczaj jedną z dwóch ścieżek. Niektórzy tłumaczyli dzieła cywilizacji greckiej, perskiej i indyjskiej na język arabski, filtrowali to, co nie było zgodne z teologią islamu, a następnie dodawali do tych tłumaczeń, próbując skonsolidować je z naukami islamu lub korzystając z innych nauk empirycznych lub filozoficznych. Na przykład Al-Kindī (zm. 873 ; znany jako „filozof Arabów”) otrzymał zlecenie od kalifów abbasadzkich al-Maʾmūn i al-Muʿtaṣim, aby nadzorował tłumaczenie dzieł greckich na arabski w Bagdadzie w „Domu Mądrości.”
Próbował pogodzić myśl grecką i islamską we własnych pracach i konstruował teorie dotyczące percepcji, snów i odpychania smutków, czerpiąc zarówno ze źródeł objawieniowych, jak i greckich źródeł filozoficznych. Na przykład w swojej książce opisującej poznawcze strategie walki z depresją (al-Ḥīlah li-Dafʿ al-Aḥzān/The Trick to Repelling Sorrows), Al-Kindi zapożycza ten sam pięciowyrazowy zwrot z Koranu (57:23) używany do opisywania żalu z powodu utraty ziemskich dóbr/dążeń. To tylko jeden mały przykład tego, jak dzieła naszych wczesnych poprzedników były bezpośrednio inspirowane Koranem i Sunną.
Inne podejście przyjęte przez niektórych uczonych polegało na ugruntowaniu najpierw w badaniu źródeł objawieniowych, przeszukiwaniu Koranu i Sunny w poszukiwaniu inspiracji na temat wewnętrznego funkcjonowania psychiki. Ibn al-Qayyim (zm.1350 ; wielki uczony islamski i uczeń ibn Taymiyyah) był znany z tego, że czerpał prawie wyłącznie ze źródeł objawieniowych, czerpiąc jedynie z nauk i dzieł filozoficznych to, co mogło być poparte objawieniem. Zaproponował sekwencyjną teorię etapową poznania i zachowania opartą na terminach używanych w Koranie, aby opisać myślenie w następujących etapach: mimowolne myśli, emocjonalne motywacje do działania, stanowcze decyzje do działania, podejmowanie działania i wreszcie konsekwentne kształtowanie działań – nawyki. Co ważne, on i inni tacy jak on poważnie traktowali zdrowie psychiczne. W swoim Ighāthat al-Lahfān fi Maṣāyid al-Shayṭan (Ratowanie głupca złapanego w pułapkę szatana) stwierdza:
„Druga kategoria chorób serca opiera się na stanach emocjonalnych, takich jak lęk, smutek, depresja i gniew. Ten rodzaj choroby można leczyć naturalnie, lecząc jej przyczynę [pierwotną] lub za pomocą leków, które są przeciwne przyczynie… a to dlatego, że serce jest uszkodzone przez to, co szkodzi ciału i odwrotnie.”
Inny wielki uczony z historii islamu, al-Balkhī (zm. 934), czerpał głównie z medycyny i objawień w formułowaniu swoich idei dotyczących zdrowia psychicznego oraz w swoim wezwaniu do działania. To, co uderza w słynnej książce al-Balkhiego, Maṣāliḥ al-Abdān wa-al-Anfus (Utrzymanie ciała i duszy), jako przednowoczesnym tekście, to pilność i powaga, z jaką błaga on swoich czytelników o zrozumienie chorób psychicznych, zwłaszcza depresji. Twierdzi, że choroby psychiczne są tak samo, jeśli nie poważniejsze niż choroby fizyczne, ponieważ ludzie są znacznie częściej dotknięci ich konsekwencjami przez całe życie i ponieważ praktycznie każdy z nich w pewnym momencie zmierzy się z tymi objawami.
Biorąc pod uwagę to znaczenie, al-Balkhi bardzo starannie dopracował definicje i rozumienie kilku chorób psychicznych, w tym depresji, lęków, fobii i zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Na przykład w swoich opisach kryteriów diagnostycznych zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych – które prawie idealnie pasują do DSM-5, międzynarodowego podręcznika diagnostycznego do określania zaburzeń psychicznych – wyjaśnia ich przyczyny jako prawdopodobnie wynik czarnej żółci (dominujące medyczne wyjaśnienie tamtych czasów, prawdopodobnie zaczerpnięte od Greków) lub jako szepty od Szatana lub połączenie obu. Al-Balkhī zachęca swoich czytelników do szukania leczenia bez względu na przyczynę, która ich zdaniem doprowadziła do objawów choroby psychicznej i prosi ich, by pozostali optymistami, cytując hadis, „na każdą chorobę Bóg stworzył lekarstwo.”
Oprócz prac indywidualnych uczonych, islamskie dziedzictwo stawiania na pierwszym miejscu dobrostanu psychicznego można również dostrzec w systemach szpitalnych zbudowanych pod rządami muzułmańskimi. Jednym z wyjątkowych znaków rozpoznawczych islamskiego szpitala było oddanie oddziału psychiatrycznego w systemie szpitalnym. Niewiarygodne jest to, że oddziały poświęcone chorobom psychicznym pojawiły się w świecie muzułmańskim około 500 lat wcześniej niż w Europie. Najwcześniejsze dowody dotyczące instytucjonalnej opieki psychiatrycznej to raport, który dokumentuje opiekę nad pacjentami psychiatrycznymi w szpitalu al-Fustat założonym w Kairze w latach 872-3.
Od X wieku ośrodki uzdrawiania, znane jako dār al-shifāʾ lub māristāns, powstawały w całym świecie muzułmańskim od Afryki Północnej po Anatolię. Miasta muzułmańskie, takie jak Damaszek, Bagdad i Kair, miały znane szpitale, które specjalizowały się w leczeniu chorób psychicznych w wyspecjalizowanych oddziałach. Instytucje te znajdowały się w sercu miasta, aby były dostępne dla tych, którzy mogą ich potrzebować, ale także aby zachęcić muzułmanów do wypełnienia zalecenia Sunny, by odwiedzać chorych. Brano pod uwagę jakość i bliskość naturalnych źródeł wody przy wyborze lokalizacji. Zaprojektowano systemy odprowadzania wody, aby utrzymać czystość i stale monitorowano jakość powietrza. Na przykład w szpitalu Mansuri w Kairze do cyrkulacji powietrza używano gigantycznych wachlarzy zwanych pankami, a podłogi pokrywano gałązkami henny, granatu i mastyksu były to prowizoryczne średniowieczne odświeżacze powietrza.
Osoby z chorobami psychicznymi były leczone szeroką gamą metod, w tym zarówno prostymi, jak i złożonymi lekami, takimi jak stymulanty, środki uspokajające i inhibitory.
Na przykład wczesne formy leków przeciwdepresyjnych były stosowane i określane jako mufarriḥ al-nafs, czyli radość ducha. Stosowano wielopoziomowe podejście do uzdrawiania. Oprócz leków i operacji lekarze stosowali również alternatywne, holistyczne metody leczenia, które minimalizowały skutki uboczne. Zabiegi te obejmowały terapię słuchową (za pomocą recytacji Koranu, dźwięków muzycznych i dźwięków natury, takich jak woda lub śpiew ptaków), regularne kąpiele, zdrowa zbilansowana dieta, upuszczanie krwi, bańki, masaże olejkami, przebywanie na łonie natury (ogrody na miejscu) i nie tylko. Kiedy pacjenci zakończyli leczenie i zostali wypisani ze szpitali islamskich, takich jak na przykład Dār al-Māristān w Bagdadzie, otrzymywali wsparcie finansowe, aby ułatwić im przejście i reintegrację z codziennym życiem. Wszystko to świadczy o znaczeniu, jakie pierwsi muzułmańscy uczeni przywiązywali do integracji leczenia zdrowia psychicznego z holistycznym dobrostanem. To również te bardzo dobrze przemyślane względy sprawiły, że medycyna islamska stała się znana jako „medycyna humanistyczna”.
Przerwane dziedzictwo: wpływ kolonii i siły świeckie
Dzisiejsze badania sugerują, że pomimo doświadczania podwyższonych czynników ryzyka, muzułmanie mają tendencję do niedostatecznego korzystania z usług zdrowia psychicznego. Ogólnie rzecz biorąc, populacje muzułmańskie wydają się nie ufać nowoczesnej psychologii (zarówno jako dyscyplinie, jak i usłudze klinicznej). Wielu unika stosowania leków psychotropowych, ponieważ obawiają się paść ofiarą planów zarabiania pieniędzy, skutków ubocznych lub długotrwałej zależności.
Poszukiwanie terapii jest często odrzucane z obawy, że niemuzułmańscy usługodawcy będą ich indoktrynować lub że muzułmańscy usługodawcy będą ich osądzać lub o nich plotkować. Oznacza to, że niezliczeni muzułmanie cierpią w milczeniu, pozostając niezdiagnozowani lub nie chcąc uzyskać dostępu do leczenia. Jak to się stało?
Istnieje wiele przyczyn takiego stanu rzeczy, z których tylko kilka tutaj wymienimy. Na pierwszy plan wysuwa się ogólne odejście od religii, które miało późniejszy wpływ na muzułmanów, którzy tracili kontakt z tym, co kiedyś było bardzo zintegrowanym i holistycznym systemem uzdrawiania, który obejmował zdrowie psychiczne. Należy również zauważyć, że osłabienie praktyk religijnych wraz z utratą władzy politycznej odegrało znaczącą zmianę w postawie wobec chorób psychicznych, której byliśmy świadkami w tej epoce. W tym też kontekście wyłaniająca się dziedzina współczesnej „zachodniej” psychologii XIX wieku rozwijała się w świecie, który w dużej mierze zapomniał o intelektualnym wkładzie cywilizacji islamskich. Siły kolonialne i świeckie zawładnęły nie tylko ziemiami muzułmańskimi, ale także umysłami muzułmańskimi. Kolonializm podzielił świat muzułmański wzdłuż linii językowych i nacjonalistycznych, co zmniejszyło ich zdolność i motywację do współpracy. Na przykład, kiedy Mohamed Ali, założyciel nowoczesnego Egiptu, doszedł do władzy, dążył do przekształcenia kraju tak, aby był zgodny z kolonialnymi koncepcjami nowoczesności. W tym celu zainstalował zagranicznych (tj. francuskojęzycznych) wysokiej rangi nauczycieli na uniwersytetach, które nauczały nowoczesnych nauk. Oprócz wprowadzenia barier językowych między Egiptem a resztą arabskojęzycznej nauki, spowodowało to brak pewności w łączeniu źródeł racjonalnych i objawieniowych, ponieważ w przeciwieństwie do francuskiego i innych języków kolonialnych, arabskie terminy dla pojęć naukowych i objawieniowych były uwikłane a nie sprzeczne ze sobą.
Wraz z formowaniem się nowych cywilizacji kolonialnych, których fundamenty opierały się na sekularyzmie, religia została wyparta z uczelni. Świeckie korzenie współczesnej psychologii przeciwstawiały się zatem podstawom światopoglądu islamskiego, a tym samym podsycały nieufność u wielu muzułmanów w sieci kulturowe i rodzinne służące rozwiązywaniu problemów ze zdrowiem psychicznym. Ponieważ przyczyny chorób psychicznych zaczęły być postrzegane jako z natury duchowe, wzrosło piętno w stosunku do tych co poszukiwali opieki. To, co kiedyś było solidnym, holistycznym rozumieniem dobrego samopoczucia, które mocno obejmowało zdrowie psychiczne, wyblakło. Tak samo było z ogromnym islamskim dziedzictwem promocji zdrowia psychicznego i opieki.
Odzyskanie naszych islamskich koncepcji zdrowia psychicznego: Droga przed nami
Historia islamu silnie pielęgnowała zdrowie psychiczne, od czasów Proroka Muhammada – przez niezliczone kolejne pokolenia uczonych muzułmańskich. Holistyczne spojrzenie na życie jako rdzeń światopoglądu islamskiego skłoniło muzułmańskich uczonych ze wszystkich dyscyplin do wniesienia wkładu w dziedzinę, która stała się znana jako ʿilm al-nafs (badanie o sobie) i która była prekursorem dziedziny psychologii. Dzięki interdyscyplinarnym wysiłkom muzułmańscy filozofowie, teologowie i lekarze-naukowcy wnieśli swój wkład w tę rozwijającą się dziedzinę. Z tego powodu badanie ludzkiej psychiki nigdy nie ograniczało się do skupienia się na umyśle lub na polu nauki, jak to jest dziś powszechne. Raczej islamska psychologia zaproponowała holistyczny model (najsłynniej opisany przez Imama al-Ghazāli), który stawia serce w centrum i łączy z nim umysł, ciało, duszę i emocje.
Podobnie interdyscyplinarne podejście do zrozumienia chorób psychicznych pomogło muzułmańskim uczonym dojść do wniosku, że ich przyczyny są wieloczynnikowe: biologia, czynniki dziedziczne (dziś znane jako genetyka), środowisko i duchowość. Z tego powodu uczeni muzułmańscy nie przypisywali choroby psychicznej po prostu słabości wiary. W związku z tym ich schematy leczenia były również zróżnicowane i nie zalecali samej modlitwy w celu zwalczania chorób psychicznych. Wraz z przednowoczesnymi lekami, terapią rozmową i innymi wcześniej omówionymi formami dobrego samopoczucia, podawali również duchowe lekarstwa zgodne z ich rozumieniem holistycznego dobrostanu.
Jest więc jasne, że nasi muzułmańscy poprzednicy byli w stanie kontynuować szlachetną tradycję Proroka Muhammada – w równoważeniu umysłu, ciała i duszy w swoich próbach leczenia dolegliwości psychicznych. Uznali i potwierdzili wpływ sił duchowych na zdrowie psychiczne, ale jednocześnie byli otwarci na (i rzeczywiście aktywnie poszukiwali) inne metody leczenia, takie jak medycyna, trening poznawczy i rozmowa z zaufaną, uczoną osobą (dzisiaj zadzwonilibyśmy do profesjonalisty).
Aby patrzeć w przyszłość, ważne jest, abyśmy uczyli się z naszej przeszłości. Aby zapewnić uzdrowienie naszym współczesnym społecznościom muzułmańskim, musimy zrozumieć naszą historię. Aby ożywić nasze wielkie islamskie dziedzictwo intelektualne, musimy uznać je za głęboko zaangażowane w zdrowie psychiczne poprzez holistyczne ramy uzdrawiania. Musimy również krytycznie ocenić piętno zdrowia psychicznego, które obecnie istnieje w naszych społecznościach, w tym nasze zastrzeżenia co do otrzymywania diagnoz i poszukiwania leczenia dolegliwości psychicznych. Nadszedł czas, abyśmy nie tylko uznali gigantów nauki, którzy byli przed nami, ale aktywnie stali na ich barkach, aby przywrócić nasze islamskie dziedzictwo.
Islam pochodzi od słowa „sa-la-ma”, podobnie jak słowo Muslim (ten, który podąża za przesłaniem islamu) i „Salaam” (pokój). Pochodzenie słowa „Sa – la – ma” oznacza spokój, pewność, bezpieczeństwo tak jak odnosi się to do posłuszeństwa i poddania się Jedynemu Bogu. To bezpieczeństwo jest nieodłączna częścią w posłuszeństwie Jedynemu Bogu. Kiedy człowiek poddaje się woli Boga, odczuwa wrodzone poczucie bezpieczeństwa i spokoju. Musi także zrozumieć, że Bóg jest Stwórcą wszystkiego, co istnieje, czy będzie istnieć, i ma władzę nad wszystkim. Dzięki temu posłuszeństwu i zrozumieniu przychodzi spokój – prawdziwy, łatwo osiągalny i wieczny spokój.
.
Od początku czasu, Bóg objawiał się przez Proroków i Posłańców, którzy przybywali z jednym przesłaniem: czcić Boga, bez dodawania partnerów, bez dodawania potomstwa i bez pośredników. Zasady i przepisy bywały czasami różne, ponieważ były one stosowane dla ludzi w określonym czasie lub miejscu, ale credo każdego Posłańca było takie samo. Czcijcie Mnie, a waszą nagrodą będzie zadowolenie w tym życiu i w przyszłym. Gdy Prorok Muhammed przyszedł, jego przesłanie było nieco inne. Wzywał, aby czcić Jedynego Boga, ale jego przesłanie było dla całej ludzkości. Przesłanie zostało zakończone i objawione dla wszystkich miejsc i we wszystkich czasach.
.
Islam został zakończony dla korzyści dla wszystkich, którzy będą istnieć, aż do Dnia Sądu ostatecznego. To nie jest religia należąca do Arabów, choć Prorok Muhammad, niech miłosierdzie i błogosławieństwo Boga będzie z nim, był Arabem, ani nie jest to religia dla krajów azjatyckich lub trzeciego świata. Muzułmanie występują na wszystkich kontynentach i pochodzą ze wszystkich ras i grup etnicznych. Są muzułmanie w Nowym Jorku, Sydney, Kapsztadzie i Berlinie, a także w Kairze, Kuala Lumpur i Dubaju. Muzułmanie są tak różni jak ta wspaniała planeta. Islam nie jest religią, która akceptuje część czasu lub jest pół sercem zaangażowana. Islam jest sposobem na życie; Islam to holistyczny sposób życia.
.
Kiedy Bóg stworzył świat nie zostawił go w niestabilności i niepewności, a wręcz przeciwnie, Wysłał wytyczne. Dał linę, stabilną i równą, i trzymając się kurczowo tej liny człowiek może osiągnąć wielkość i wieczny pokój. Muzułmanin stara się przestrzegać przykazań Bożych, a czyni to poprzez podążanie za przewodnikiem Boga przez życia – Koranem, i autentycznymi naukami i tradycjami proroka Muhammada.
.
Koran jest księgą przewodnikiem oraz tradycji proroka Muhammada, wyjaśnia, a w niektórych przypadkach rozwija sie w tym kierunkiem. Islam, jako kompletny sposób życia, podkreśla znaczenie utrzymania dobrego stanu zdrowia i oferuje sposoby i środki, aby poradzić sobie ze złym stanem zdrowia. Koran jest księgą mądrości. Jest to Księga pełna cudowności i chwały Boga i świadectwo Jego miłosierdzia i sprawiedliwości.
.
Przez Jego nieskończone miłosierdzie, Bóg poprowadził nas poprzez holistyczny sposób życia, który obejmuje wszystkie aspekty, duchowe, emocjonalne i fizyczne. Kiedy Bóg stworzył ludzkość, Uczynił to w jednym celu – aby Go wielbić.
„I Ja (Bóg) nie stworzyłem dżinów i ludzi, z wyjątkiem aby Mnie wielbili .” (Koran 51:56)
.
Kompleksowość Islamu uwzględnia każdy aspekt życia, od spania i mycia, do modlitwy i pracy, by być aktem kultu. Ten, kto jest naprawdę poddany Bogu jest wdzięczny za niezliczone błogosławieństwa w swoim życiu i chce podziękować i chwalić Boga za Jego hojność, dobroć i miłosierdzie. Prorok Muhammad wyjaśnił, że powinniśmy być wdzięczni Bogu w każdej sytuacji, czy to widzimy, że jest to dobre czy złe. Rzeczywistość jest taka, że Bóg jest sprawiedliwy, w związku z tym, niezależnie od sytuacji w jakiej wierzący się znajdzie, on wie, że jest w tym dobro i mądrość.
.
„W rzeczywistości niesamowite są sprawy wierzącego! One wszystkie są dla jego korzyści. Jeśli zostanie mu przyznana łatwość wtedy jest wdzięczny, i to jest dla niego dobre. A jeśli jest on dotknięty trudnościami, on trwa w nich, i to jest dobre dla niego. „(Muslim)
.
Życie tego świata nie jest stabilne. Każdy człowiek przechodzi przez etapy i fazy; za szczęściem następuje smutek, a potem ulga lub radość, wiara kogoś jest silna i niezwyciężona i pozornie bez powodu spada, następnie, z woli Boga, to powoli wzrasta ponownie. Za okresami wielkiej sprawności i zdrowia podążają urazy lub choroby, ale z każdym ukłuciem bólu lub cierpienia prawdziwie wierzący czuje jak niektóre z jego grzechów odpadają.
.„Gdy muzułmanin cierpi przez szkody z powodu choroby lub innych spraw, Bóg odpuści jego grzechy, tak jak liście spadają z drzewa.” (Bukhari i Muslim)
.Islam uczy nas by być skoncentrowanym na całym człowieku. Podążając za wskazówkami i przykazaniami Bóg pozwala nam zmierzyć się z chorobami i obrażeniami w cierpliwości. Narzekanie i płakanie nad naszą sytuacją nie przyniesie niczego, ale więcej bólu i cierpienia. Nasze ciała i umysły zostały nam dane jako zaufanie i jesteśmy za nie odpowiedzialni. Wytyczne Boga obejmują każdy aspekt życia, istnieją konkretne sposoby radzenia sobie z problemami zdrowotnymi, które zaczniemy odkrywać.